Boekenerf

Gastblog van Ludo Driesen

Ik heb drie boeken geschreven voor kinderen vanaf 9 jaar. Het zijn misdaadboeken waarin drie kinderen, Joerie, Jochen en Iezabel, een misdaad oplossen. In Het Kraaiennest zoeken ze naar de gestolen juwelen in een oud herenhuis in het dorp. In Kinderspel proberen ze de diefstal van ‘De kinderspelen’ van Pieter Bruegel de Oude uit het Bruegelmuseum van Peer op te helderen. In De Bomaanslag trachten ze een aanslag op de NAVO-vliegbasis van Kleine-Brogel te voorkomen.

Jeugdmisdaadauteur

Bestaat er zoiets als jeugdmisdaadliteratuur?

Jeugdmisdaadliteratuur lijkt me een niche binnen de boekenwereld. Ik heb evenwel geen onderzoek gedaan naar hoe groot het aanbod is. Overigens weet ik niet of ‘jeugdmisdaadliteratuur’ wel als een type literatuur mag beschouwd worden. Ik zou jeugdmisdaadboeken definiëren als boeken, op de eerste plaats voor jongeren bedoeld, waarin misdaden gepleegd worden die door jongeren worden opgelost.’ Wie kan zich hierin vinden?

Centen

Elke schrijver wil op de eerste plaats gelezen worden…

Het is niet gemakkelijk om jeugdboeken aan de man/vrouw te brengen. Daar zijn meerdere redenen voor, waarvan enkele: jongeren lezen minder dan vroeger, jongeren worden gemakkelijker opgeslokt door de digitale wereld met o.a. games en sociale media, jongeren kopen zelden boeken, in coronatijd valt het niet mee om promotie te maken…

Ik ga graag naar scholen – 5^de en 6^de leerjaar vooral – om er over mijn boeken en de achtergrond ervan te vertellen. Ik mag zeggen dat de jongeren bijzonder enthousiast reageren. Maar na afloop is er vanzelfsprekend geen enkel kind dat een boek koopt. Volgens afspraak doet de school dat wel.

Volwassenen kopen wel boeken, maar het is dan weer moeilijker om verenigingen te overtuigen om een voorstelling van een jeugdboek te laten geven. Zelfs als hen dat niets kost. Bij het schrijven van non-fictie lukt het vele malen beter om een publiek te bereiken dat ook boeken koopt. Dat heb ik tientallen keren mogen ervaren.

Nu gaat het mij – ondanks mijn geweeklaag – niet om de centen. Schrijven is voor mij op de eerste plaats een hobby en de realisatie van een jeugddroom. Hierover schreef ik bij Boekenerf al eerder in mijn gastblog ‘Tot schrijven komen’. Elke schrijver wil op de eerste plaats gelezen worden. Dus moet je je boek promoten, je boek onder de aandacht van een potentieel publiek brengen. En dus, ja, ook verkopen…

Wellicht vinden uitgeverijen de verkoopcijfers wel belangrijker. Voor hen is boeken uitgeven een kostwinning en ze moeten nogal wat investeren. Verkoopcijfers zijn in die zin ook belangrijk voor de schrijvers. Alleen bij voldoende verkoopcijfers zijn uitgevers bereid om ook weer nieuwe boeken van jou te publiceren.

Jeugdboeken en volwassenen

Geschikt voor kinderen van 9 tot 99 jaar en ouder…

Genoeg over de centen! Ik stel me de vraag in welke mate boeken leeftijdgebonden zijn. In boekhandels maakt men graag het onderscheid in leeftijdscategorieën. Dit is goed te begrijpen want bij kinderen speelt het leesniveau en dus – voor een groot deel – de leeftijd wel degelijk een rol. Zo kan ik maar moeilijk verwachten dat kinderen onder de 9 jaar mijn boeken lezen.

Mijn vraag slaat op het omgekeerde. In welke mate zijn volwassenen geïnteresseerd in boeken voor kleuters, kinderen en jongeren?

Laconiek zeg ik altijd: ‘Mijn boeken zijn geschikt voor kinderen van 9 tot 99 jaar.’ Toen een meisje mij verontwaardigd vroeg waarom mensen van 100 jaar mijn boeken niet mogen lezen voegde ik aan mijn leuze enkele woorden toe: ‘Mijn boeken zijn geschikt voor kinderen van 9 tot 99 jaar en ouder’…

Volwassenen kunnen terecht bekoord worden door de verhaaltjes voor peuters en kleuters. Vaak gaat het om teksten die knap bedacht zijn en ook volwassenen in hart en ziel raken. Vaak zijn deze boeken nog voorzien van illustraties die volwassenen charmeren. Het gaat meer dan eens om échte kunstwerkjes. Wellicht kopen – of lenen – ouders en grootouders deze boeken op de eerste plaats om ze te kunnen voorlezen aan hun kinderen en kleinkinderen. De 99-jarigen en ouder richten zich dan zeer zeker tot hun achterkleinkinderen…

Iedereen geboeid?

Een goed verhaal kan iedereen boeien, hoe oud iemand ook is.

Initieel zijn mijn boeken bedoeld voor jongeren vanaf 9 jaar, wanneer ze behoorlijk kunnen lezen. Toch prijs ik mij gelukkig vast te stellen dat ook volwassenen mijn boeken graag lezen. Ze vinden mijn boeken ‘goed geschreven’, ‘vlot leesbaar’, ‘spannend’… Wat kan je méér verwachten van een ‘misdaadboek’, zelfs al is dat een ‘jeugdmisdaadboek’? Ook al ben ik mij er terdege van bewust dat niet iedereen – noch elke volwassene, noch elk kind – over mijn werk opgetogen zal zijn.

Ik ben ervan overtuigd dat een goed geschreven jeugdverhaal – of het nu gaat om misdaadboeken, thrillers, fantasy, sciencefiction, stripboeken, psychologische romans – iedereen kan boeien, hoe oud iemand ook is.

Toch zijn volwassenen niet meteen geneigd om een jeugdboek te lezen. Het lijkt eerder toeval wanneer dit gebeurt. Niet zelden zijn die volwassenen achteraf toch aangenaam verrast.

---

Lezen, leren, leven

Een boek, een reisgenoot, een vriend, een therapeut…

Mijn motto om kinderen te stimuleren om te lezen is: ‘Lezen, leren, leven’.

Van lezen kan je veel leren, ook als het fictieboeken zijn. Denk maar aan vaardigheden als inzicht verwerven in de psychologie van de karakters, vergroten van het empathische vermogen, redeneren over de logica van het verhaal, voeren van dialogen, zich een voorstelling maken van ruimte en tijd, het volgen van een verhaallijn en zelfs het fantaseren over alternatieve ontwikkelingen in de verhaallijn… Een interessante vaardigheid voor de toekomstige schrijver.

Lezen is ook leven. Een boek openen is een nieuwe wereld openen. Een boek kan een reisgenoot in die nieuwe wereld zijn. Het laat de lezer kennismaken met andere mensen, de personages. Het boek voert de lezer mee naar de unieke wereld van die personages en laat hem binnentreden in hun tijd en ruimte. Het trekt de lezer mee in nieuwe avonturen met een variëteit aan voorvallen en belevenissen. Het boek verrast de lezer met nieuwe gedachten, gevoelens en gedragingen. Het verhaal van het boek kan nauw aansluiten bij de realiteit of juist helemaal gefantaseerd zijn, wat bij de lezer telkens weer andere belevingen oplevert.

Een boek kan een vriend zijn van wie je kan houden, met wie je op stap gaat, die je kan vertrouwen, die je in jezelf herkent, met wie je je emoties kan delen, die je aangename én onaangename gevoelens bezorgt, naar wie je kan verlangen als je hem een tijdje niet meer hebt gezien…

Een boek kan een therapeut zijn. De lezer kan zijn eigen dagelijkse leefwereld voor een tijdje naar de achtergrond schuiven. Dat even ontvluchten van de eigen wereld lijkt op zelfbedrog, op negeren van de problemen waarmee de lezer in zijn leven geconfronteerd wordt. Maar dat hoeft geenszins het geval te zijn. Een tijdje in een andere wereld vertoeven doet je de dingen relativeren en geeft energie en lust om ook de saaie en moeilijke elementen van de eigen leefwereld met nieuwe ideeën, een opgewekt gemoed en vernieuwde kracht aan te pakken.

Lezen is veel meer dan letters, zinnen en pagina’s vreten…

Weer kind zijn

Een jeugdboek kan voor een volwassene klinken zoals de muziek van destijds, met een heerlijk nostalgisch sentiment.

De analyse van daarnet geldt niet alleen voor jonge lezers, maar ook voor de volwassenen die een jeugdboek lezen. Temeer omdat de volwassene door het lezen van boeken voor kinderen en jongeren ook weer even terugkeert naar de eigen jeugd, het eigen kind zijn. En wie wil dat niet? Zo af en toe?

Een jeugdboek kan dan klinken zoals de muziek van destijds, met een heerlijk nostalgisch sentiment. Een jeugdboek kan je ertoe aanzetten om met een glimlach terug te kijken op je belevenissen van weleer, ook de onaangename. Een jeugdboek kan het gevoel opwekken dat je nog steeds dat jeugdige van toen in je hebt. En of je dat gelukkig maakt!

De emoties die een jeugdboek oproept zijn van alle leeftijden: liefde en haat, verdriet en vreugde, boosheid en mildheid, angst en moed, spanning en ontspanning. Dramatiek en avontuur spreken iedereen aan. Daarin zijn jongeren en volwassenen niet zo verschillend.

Wie zei ook alweer:

“Er bestaat geen onderscheid tussen jeugdboeken en boeken voor volwassenen. Er bestaan alleen goede en slechte boeken.“

Als schrijver kan je alleen maar je best doen en hopen dat je boeken niet tot de laatste categorie behoren!

Over de auteur van deze blog